Na rynku telekomunikacyjnym zjawisko substytucji odnosi się przede wszystkim do zastępowania usług głosowych w telefonii stacjonarnej tymi samymi usługami w telefonii ruchomej. Urząd Komunikacji Elektronicznej przygotował analizę w tym zakresie.
Substytucja jest zjawiskiem zastępowania, w procesie produkcji dóbr i usług (substytucja podażowa) lub ich konsumpcji (substytucja popytowa), jednego rodzaju usług - innymi. Aby mówić o zjawisku substytucji pomiędzy usługami musi ono występować zarówno ze strony popytu jak i podaży. W prezentowanej analizie skupiono się jednak na substytucji ze strony konsumenta, czyli substytucji popytowej. Substytucja popytowa występuje w przypadku zastępowania jednych usług innymi ze względu na ich cechy, zastosowanie lub przydatność do określonego celu.
W pierwszej części opracowania została przedstawiona sytuacja na rynku telekomunikacyjnym w Polsce, pokazująca postępujący trend zastępowania telefonii stacjonarnej telefonią ruchomą, następnie przedstawione zostały preferencje konsumentów w tym zakresie oraz zostało rozpatrzone występowanie zjawiska substytucji cenowej – porównanie cen za połączenie głosowe w sieciach stacjonarnych i komórkowych.
Pełna treść analizy substytucji usług głosowych jest dostępna w tym dokumencie.
Poniżej krótkie podsumowanie wykonanej analizy.
Za substytucyjnością usług głosowych w telefonii stacjonarnej i ruchomej niewątpliwie przemawiają zatem następujące fakty:
- występowanie elastyczności mieszanej: spadek cen na rynku telefonii ruchomej spowodował spadek wielkości ruchu na rynku telefonii stacjonarnej,
- występowanie elastyczności cenowej popytu: spadek cen na rynku telefonii ruchomej powoduje wzrost popytu na te usługi (wzrost liczby abonentów, wzrost wolumenu ruchu)
- substytucja popytowa: preferencje konsumentów świadczą o funkcjonalnej równoważności tych usług oraz kierowanie się konsumentów przede wszystkim ceną przy decyzji o zastąpieniu usług stacjonarnych usługami w sieci ruchomej.
Analizując substytucję usługi głosowej pod względem ceny, u operatorów stacjonarnych jak i ruchomych, nadal występują znaczne różnice. Z reguły użytkownik posiadający jednocześnie telefon stacjonarny i ruchomy, w przypadku połączeń do sieci ruchomej skorzysta raczej z telefonu komórkowego, zwłaszcza jeśli jest użytkownikiem planu taryfowego w sieci stacjonarnej nie zawierającego żadnych minut do wykorzystania na takie połączenia.
Kolejnym substytutem jest zdobywająca popularność wśród polskich konsumentów jak również i na całym świecie telefonia internetowa. Zarówno w ocenie konsumentów i dostawców usług, usługi w technologii VoIP mają szanse w niedalekiej przyszłości również stanowić substytut dla tradycyjnej telefonii stacjonarnej. Obecnie już można mówić o substytucji cenowej tych usług ze względu na cenę połączenia jednak ze względu na konieczność podłączenia szerokopasmowego, nie można jeszcze mówić o pełnej substytucji funkcjonalnej względem telefonii stacjonarnej czy ruchomej.
Zaostrzająca się konkurencja na szeroko rozumianym rynku telekomunikacyjnym oraz postęp technologiczny generujący nowe rozwiązania niewątpliwie przyspieszają rozwój usług konwergentnych, które w efekcie, zwłaszcza z punktu widzenia konsumenta, spowodują pełną substytucję usług głosowych, niezależnie od wykorzystywanych w tym celu technologii.
źródło: UKE