Raport o rynku telekomunikacyjnym w 2008 roku

Urząd Komunikacji Elektronicznej przedstawił raport opisujący polski rynek telekomunikacyjny w 2008 r. oraz pokazujący panujących na nim trendy.

Najważniejsze wyniki rynku telekomunikacyjnego w 2008 roku
Zgodnie z danymi uzyskanymi z formularzy sprawozdawczych i informacjami od przedsiębiorców informacyjnych jakie wpłynęły do Urzędu Komunikacji Elektronicznej do dnia 24 kwietnia 2009 r. wartość polskiego rynku usług telekomunikacyjnych wyniosła w 2008 r. w przybliżeniu 48,6 mld zł. Ze względu na fakt, iż do Prezesa UKE do dnia publikacji Raportu nie wpłynęły formularze sprawozdawcze wszystkich przedsiębiorców telekomunikacyjnych nie jest możliwe podanie dokładnej wartości całego rynku telekomunikacyjnego.

Charakterystyka poszczególnych segmentów rynku:  

1. Telefonia stacjonarna
Telekomunikacja Polska S.A. pozostała nadal liderem rynku pod względem przychodów ze sprzedaży usług telefonii stacjonarnej, natomiast podmioty, których udział w rynku przekroczył 1% to Netia S.A., Dialog S.A., Tele2 Polska Sp. z o.o, UPC Polska Sp. z o.o. i Polska Telefonia Cyfrowa Sp. z o.o.

W 2008 r. nastąpił wzrost udziałów operatorów alternatywnych do 24,6% względem całkowitych przychodów osiąganych ze świadczenia usług telefonii stacjonarnej, zaś udział operatora zasiedziałego zmniejszył się do poziomu 75,4%.

W 2008 r największy udział w liczbie łączy abonenckich zanotowała Telekomunikacja Polska S.A., wynosił on ok.  79 %. Operatorzy alternatywni posiadali ok. 21 % rynku mierzonego liczbą łączy abonenckich. Największy udział pod tym względem, wynoszący prawie 3,6 % miała Netia S.A.
Wartość rynku telefonii stacjonarnej wykazuje od kilku lat tendencję spadkową. W 2008 roku spadek wartości rynku wyniósł ok 13,5%.

Na skutek malejących cen na rynku połączeń głosowych oraz spadającego zainteresowania usługami telefonii stacjonarnej, operatorzy telekomunikacyjni koncentrują się na maksymalizowaniu przychodów z abonamentu. Coraz powszechniejsze są taryfy z bezpłatnymi połączeniami w określonych godzinach lub dniach. 

2. Telefonia ruchoma
Z usług telefonii ruchomej w 2008 roku korzystało w Polsce ponad 43 mln użytkowników, co dało penetrację na poziomie 115,2%. Biorąc jednak pod uwagę 17,7% tzw. nieaktywnych użytkowników, rzeczywista penetracja rynku wyniosła na koniec 2008 roku 97,5%.

Według raportu Komisji Europejskiej Polska znalazła się w 2008 roku na 22 miejscu ze wszystkich 27 krajów Unii Europejskiej wg kryterium penetracji rynku. Szacowana dla Polski penetracja na poziomie 101% znalazła się zdecydowanie poniżej średniej dla Unii, która wyniosła 119%.(październik 2008).
W roku 2008 podobnie jak to miało miejsce w latach ubiegłych zmniejszał się wskaźnik ARPU (średni dochód z abonenta). Wg prognoz Analysys Research z września 2008 roku wyniósł dla Polski na koniec roku 59,42 PLN.

W zakresie struktury rynku, 2008 rok nie przyniósł większych zmian w porównaniu poprzednimi latami, pomimo efektywnego wejścia P4 Sp. z o.o. w 2006 roku udział rynkowy tego operatora nie przekroczył 1%.

W 2008 roku na krajowym rynku telefonii ruchomej swoją działalność rozpoczęło siedmiu kolejnych operatorów:

• Mobile Entertaiment Company Sp. z o.o. (Mobilking) – MVNO w sieci PTC Sp. z o.o.
• CP Telecom Sp. z o.o. (Carrefour Mova) – MVNO w sieci Polkomtel S.A.;
• MediaTel  S.A. (telepin mobi) – MVNO w  sieci PTK Centertel Sp z o.o.;
• Cyfrowy Polsat S.A. – MVNO w sieci w PTC Sp. z o.o.;
• Aster Sp. z o.o. - MVNO w kooperacji z PTK Centertel Sp. z o.o.;
• Crowley Data Poland Sp. z o.o. (CROWLEY TeleMobile) – MVNO w sieci PTK Centertel Sp. z o.o.;
• Netia S.A. – MVNO w sieci P4 Sp. z o.o.

3. Dostęp do sieci Internet
Liczba osób korzystających z usług szerokopasmowego dostępu do sieci Internet (dostęp stały) w Polsce w ciągu 2008 roku wzrosła do 4,4 mln , co stanowiło wzrost ponad 6,5% w stosunku do roku poprzedniego. Nastąpił również wyraźny spadek liczby osób korzystających z dostępu dial-up.

W roku 2008 nadal najpopularniejszą formą dostępu do sieci Internet w gospodarstwach domowych była usługa neostrada tp oparta na technologii xDSL oraz oferty operatorów telewizji kablowych oferowanych poprzez modem kablowy TVK .

Łączna liczba użytkowników dostępu do Internetu w technologii xDSL zwiększyła się w 2008 roku do 2,6 mln co stanowiło wzrost o ponad 11%.

Wartość polskiego rynku usług dostępu do sieci Internet w 2008 roku wynosiła w przybliżeniu 2,56 mld zł.

Usługi dostępu szerokopasmowego do sieci Internet w Polsce zdominowane są przez trzynastu operatorów telekomunikacyjnych. Trzech z nich, na czele z TP S.A., to operatorzy telefonii stacjonarnej. Czterech to operatorzy telefonii ruchomych oraz sześciu operatorów telewizji kablowych. 

4. Detaliczna dzierżawa łączy
Wartość rynku detalicznej dzierżawy łączy telekomunikacyjnych na koniec 2008 roku wyniosła w przybliżeniu ponad 448 mln PLN.

Największymi operatorami działającymi w 2008 roku na rynku detalicznej dzierżawy łączy, pod względem osiągniętych przychodów, byli: Telekomunikacja Polska S.A., Exatel S.A., Telekomunikacja Kolejowa Sp. z o.o., Netia S.A., Crowley Data Poland Sp. z o.o., GTS Energis Sp. z o.o.

W 2008 roku przedsiębiorcą telekomunikacyjnym, który miał największy udział w tym rynku, była TP S.A. Przedsiębiorca ten od 2002 roku bezsprzecznie zajmuje pierwszą pozycję pod względem przychodów, jak i liczby łączy dzierżawionych.

Zarówno segment łączy analogowych jak i segment łączy cyfrowych o przepustowości mniejszej od 2 Mbit/s charakteryzuje się dużym udziałem operatora zasiedziałego zarówno pod względem uzyskiwanych przychodów jak i liczby łączy.

W segmencie łączy o przepustowości 2 Mbit/s operator zasiedziały na detalicznym rynku łączy dzierżawionych nie ma już tak dużego udziału jak w przypadku segmentów łączy analogowych i łączy o przepustowości mniejszej od 2 Mbit/s.

5. Rynek hurtowy
Największy udział w rynku połączeń międzyoperatorskich posiadał operator zasiedziały, którego udział na koniec 2008 roku wyniósł ponad 36%. Na drugim miejscu z prawie 17,5% udziałem w przedmiotowym rynku znajdował się ELTERIX S.A.

W 2008 operator zasiedziały uwolnił 1632 lokalnych pętli i podpętli abonenckich na potrzeby LLU.

Liczba łączy abonenckich, na których świadczone są usługi hurtowego dostępu do sieci WLR wyniosła w 2008 roku 894 163.

W 2008 roku TP S.A. uwolniła 353 440 lokalnych pętli i podpętli abonenckich na potrzeby BSA

W 2008 roku największymi operatorami na rynku hurtowej dzierżawy łączy telekomunikacyjnych pod względem osiągniętych przychodów oraz dzierżawionej liczby łączy byli: Telekomunikacja Polska S.A., Exatel S.A., Telekomunikacja Kolejowa Sp. z o.o,  Netia S.A. oraz GTS Energis Sp. z o.o.
 
Pełna treść Raportu o stanie rynku telekomunikacyjnego w 2008 roku jest dostępna w tym dokumencie.

Wnioski z Raportu
Rok 2008 był kolejnym rokiem, który przyniósł wiele istotnych i dynamicznych zmian na rynku telekomunikacyjnym zarówno dla przedsiębiorców telekomunikacyjnych jak i dla użytkowników końcowych. Zmiany te dotyczyły zarówno jego wielkości, struktury jak i konkurencyjności. Zaowocował znacznym zwiększeniem dostępności usług telekomunikacyjnych i zróżnicowaniem ofert, zwłaszcza tych oferowanych przez alternatywnych operatorów.

Jednym z pierwszych wniosków nasuwających się po przeanalizowaniu danych zebranych przez UKE w ramach corocznej sprawozdawczości jest wciąż postępująca recesja rynku telefonii stacjonarnej. Na rynku tym można zaobserwować spadek wartości wszystkich analizowanych parametrów. Klienci wykonują coraz mniej połączeń, spadają przychody z tego segmentu rynku. Mimo spadku cen połączeń, możliwości wyboru operatora jak i większych możliwości wyboru atrakcyjnej oferty dla klienta wyżej zaobserwowane trendy wydają się być nie do zatrzymania.

Rynek telefonii ruchomej charakteryzuje się z kolei dynamicznym wzrostem, zarówno pod względem liczby użytkowników jak i pod względem liczby wykonywanych połączeń i łącznego czasu ich trwania. Przybyły nowe podmioty świadczące usługi na tym rynku. W 2008 r. nominalna penetracja tego rynku przekroczyła 115% i była wyższa prawie o 10% od tej z roku 2007. Operatorzy telefonii ruchomej oferują swoim klientom różnorodne pakiety usług, starając się aby w jak największym stopniu były one dopasowywane do ich indywidualnych potrzeb i wymagań. Można zatem uznać, że telefonia ruchoma powoli zastępuje telefonię stacjonarną.

Analizując rynek dostępu do Internetu można zauważyć przede wszystkim duży przyrost ogólnej ilości łączy internetowych oraz ich zdecydowanie większą przepustowość oferowaną przez operatorów. Na uwagę zasługuje fakt wdrożenia tzw. BSA czyli dostępu do Internetu za pomocą sieci TP oferowanego przez operatorów alternatywnych. Wprawdzie ta oferta nie powoduje zwiększenia ilości dostępów w skali całego rynku to jednak ma ona wyraźny wpływ na kształtowanie się cen oraz na różnorodność ofert rynkowych prezentowanych przez poszczególnych operatorów. Niepokoić jednak może fakt istnienia znacznych dysproporcji w dostępie do tych usług w zależności od regionu Polski lub wielkości aglomeracji.

Mieszkańcy większych miast posiadają możliwość wyboru usługi telekomunikacyjnej spośród kilku dostawców i kilku technologii, natomiast w przypadku obszarów niezurbanizowanych, dostęp do tego rodzaju usług jest znacznie bardziej utrudniony. Odpowiedzią na ten problem może być zwiększający się rozwój technologii bezprzewodowego dostępu do Internetu.

Coraz popularniejsze stają się usługi typu double play oraz triple play oferowane przez operatorów sieci TVK. Klient operatora sieci TVK w ramach jednego abonamentu może skorzystać również z dostępu do takich usług jak: usługi telefonii stacjonarnej czy szerokopasmowy dostęp do sieci Internet. Statystyki pokazują, że ww. usługi cieszą się dużym zainteresowaniem użytkowników indywidualnych. Jedynym mankamentem jest obecność operatorów TVK jedynie w dużych miastach.

Państwa Unii Europejskiej uznały za priorytetowe działanie budowanie społeczeństwa informacyjnego, w którym obywatel Wspólnoty miałby zapewniony równy dostęp do nowoczesnych technologii komunikowania się. W obliczu tego wyzwania polski rynek telekomunikacyjny nadal potrzebuje dalszych, sprawnych działań zarówno ze strony podmiotów na nim działających jak i ze strony Regulatora gdyż w niektórych jego segmentach w dalszym ciągu widoczne są duże dysproporcje w stosunku do pozostałych państw Unii Europejskiej.

Metodologia opracowania Raportu
Niniejszy Raport został stworzony w celu opisania polskiego rynku telekomunikacyjnego w 2008 r. oraz pokazania panujących na nim trendów. Zgodnie z dyspozycją zawartą w art. 192 ust. 3 PT, Raport został przygotowany na podstawie informacji od przedsiębiorców telekomunikacyjnych uzyskanych, w trybie o którym mowa w art. 7 Ustawy. Tryb ten nakłada na wszystkich przedsiębiorców telekomunikacyjnych obowiązek przekazania do Urzędu, do dnia 31 marca roku następującego po roku sprawozdawczym, informacji o zakresie i rodzaju wykonywanej działalności telekomunikacyjnej oraz o wielkości sprzedaży tych usług.

Z kolei na Prezesa UKE Ustawa nakłada obowiązek publikacji tych danych, w postaci Raportu o stanie rynku za rok ubiegły, w terminie do dnia 30 kwietnia roku następującego po roku sprawozdawczym.

Zgodnie z art. 7 ust. 1 PT przedsiębiorca telekomunikacyjny, którego roczne przychody z tytułu wykonywania działalności telekomunikacyjnej w poprzednim roku obrotowym przekroczyły kwotę 4 milionów złotych, jest obowiązany do przedkładania Prezesowi UKE informacji na formularzach sprawozdawczych. Dnia 23 grudnia 2008 r. zostało opublikowane Rozporządzenie Ministra Infrastruktury w sprawie wzorów formularzy służących do przekazywania danych dotyczących działalności telekomunikacyjnej, które weszło w życie 31 stycznia 2009 r. W związku z tym utraciło moc Rozporządzenie z dnia 8 lutego 2006 r., a co za tym idzie przestały obowiązywać dotychczasowe wzory formularzy.

Raport powstał w oparciu o dane przesłane przez operatorów do Urzędu Komunikacji Elektronicznej do dnia 24 kwietnia 2009 roku. Do tej daty zostało zarejestrowanych w UKE ok. 854 formularzy sprawozdawczych i informacji o prowadzonej działalności telekomunikacyjnej.

Ponadto na potrzeby dokumentu wykorzystano ogólnodostępne informacje i raporty oraz opracowania zamówione na potrzeby Urzędu. Zaliczyć do nich należy takie opracowania jak: „Rynek telekomunikacyjny w Polsce. Prognozy rozwoju 2008-2012” firmy PMR czy „The Western European Mobile Market”: trends and forecasts 2008-2013” firmy Analysys Mason,  przeprowadzane corocznie badanie konsumenckie „Rynek telekomunikacyjny w Polsce w 2008 roku” przygotowane przez Centrum Badań Marketingowych INDICATOR oraz 14 Raport Implementacyjny Komisji Europejskiej, do którego dane przekazywane są corocznie przez UKE.

Informacje o rynku zostały przedstawione w niniejszym Raporcie przede wszystkim w postaci udziałów przedsiębiorców telekomunikacyjnych w poszczególnych dziedzinach działalności telekomunikacyjnej.

źródło: UKE